- Ten artykuł opisuje naturalnego satelitę Ziemi. Zobacz też: naturalny satelita.
Dane obserwacyjne | |||
---|---|---|---|
Odległość od planety |
| ||
Własności fizyczne | |||
Średnica na równiku | 3476 km 200 m | ||
Masa | 7,348 × 10²² kg | ||
Gęstość | 3344 kg/m³ | ||
Temperatura powierzchni |
-233°C do +123°C |
Księżyc – jedyny naturalny satelita Ziemi (nie licząc uważanych za obiekty przejściowe księżyców Kordylewskiego), piąty co do wielkości księżyc w Układzie Słonecznym. Średnica Księżyca jest równa ok. 1/4 średnicy Ziemi, w związku z czym nieraz uznaje się te dwa obiekty za układ podwójny planet. Księżyc wykonuje pełny obieg wokół Ziemi w ciągu 27,3 dnia (tzw. miesiąc syderyczny), lecz ruch obiegowy Ziemi wokół Słońca powoduje występowanie powtarzających się w cyklu 29,5-dniowym (tzw. miesiąc synodyczny) faz Księżyca.
Powierzchnia[]
Kratery uderzeniowe[]
Księżyc usiany jest kraterami uderzeniowymi, które przez setki milionów lat pozostają niemal nienaruszone ze względu na brak atmosfery. Największy z księżycowych kraterów, uznawany także za największy w całym Układzie Słonecznym, jest basen Biegun Południowy – Aitken o średnicy 2240 km, znajdujący się na niewidocznej półkuli między biegunem południowym a równikiem.
Rotacja synchroniczna[]
Księżyc znajduje się w rotacji synchronicznej – zarówno czas jego obrotu wokół własnej osi, jak i obiegu wokół Ziemi wynosi 27,3 dnia. Oznacza to, że Księżyc jest zwrócony do Ziemi zawsze tą samą stroną. Dzięki drobnym odchyleniom zwanym libracjami, z powierzchni planety widoczne jest ok. 59% Księżyca. Ta półkula nazywana jest widoczną, zaś przeciwna – niewidoczną. Nie należy mylić ich z ciemną i jasną stroną Księżyca – podczas nowiu to niewidoczna strona jest jasną, czyli oświetloną przez Słońce.
Morza[]
Ciemne, widoczne gołym okiem obszary na powierzchni Księżyca są nazywane morzami. Starożytni uważali, że są one wypełnione wodą. W rzeczywistości są to obszary zestalonej magmy. Występują one głównie na widocznej stronie Księżyca – zajmują około 31% jej powierzchni, podczas gdy po niewidocznej stronie jest to zaledwie 2%.
Eksploracja[]
Księżyc był pierwszym (prócz Ziemi) obiektem we Wszechświecie, którego dotknął twór człowieka – radziecki satelita Łuna 2 rozbił się na powierzchni Srebrnego Globu w 1959. Był to efekt wyścigu kosmicznego między USA i ZSRR. Pierwszym obiektem, który bezpiecznie wylądował na Księżycu, był radziecki Łuna 9 w 1966. Punktem kulminacyjnym wyścigu było lądowanie człowieka na Srebrnym Globie. Dokonali tego w 1969 członkowie załogi Apollo 11 – Neil Armstrong i Edwin Aldrin. Później ludzie lądowali na Księżycu jeszcze pięciokrotnie do 1972 w ramach misji Apollo 12 oraz 14-17 (misja Apollo 13 nie powiodła się). ZSRR nigdy nie wysłał człowieka na Księżyc. Ponowne misje załogowe planowane są na ok. 2020 rok.
Chronologiczna lista ludzi, którzy stanęli na Księżycu[]
- Neil A. Armstrong
- Edwin E. „Buzz“ Aldrin
- Charles P. Conrad
- Alan L. Bean
- Alan B. Shepard
- Edgar D. Mitchell
- David R. Scott
- James B. Irwin
- John W. Young
- Charles M. Duke
- Eugene A. Cernan
- Harrison H. Schmitt
Galeria[]
Układ Słoneczny | |
---|---|
Słońce • Merkury • Wenus • Ziemia (Księżyc) • Mars (księżyce Marsa) | |
Jowisz (pierścienie Jowisza | księżyce Jowisza) • Saturn (pierścienie Saturna | księżyce Saturna) | |
Uran (pierścienie Urana | księżyce Urana) • Neptun (pierścienie Neptuna | księżyce Neptuna) | |
Ceres • Pluton (księżyce Plutona) • Haumea (księżyce Haumei) • Makemake • Eris (Dysnomia) |